در طب سنتی - اسلامی چهار مزاج اصلی پایه وجود دارد:
دم (گرم و تر)
صفرا(گرم و خشک)
سودا (سرد و خشک)
بلغم (سرد و تر)
هر کدام از این مزاج ها برای فرد ،خصوصیات جسمانی ، رفتاری ، اخلاقی و ظاهری متفاوتی را ایجاد می کند. حال برای اینکه افراد با این مزاج ها را بشناسیم هر یک را جدا گانه توصیف می کنیم.

افراد دموی مزاج :
این افراد دارای اندام نسبتا درشت ، باهوش ، فعال ، خستگی ناپذیر ، دارای قدرت ریسک بالا ، کارهای بزرگ و تصمیم های بزرگ انجام می دهند ، بینی نسبتا بزرگی ، صورت گلگون ، مو های سر نسبتا پر ، بدنی پر مو ، موی سر نه خیلی صاف و نه خیلی مجعد است ، حالت پذیر است ، علاقه به هنر ، طبیعت ، شعر و موسیقی دارند ، همه مزه های غذایی را دوست دارند (در خوردن شیرینی به دنبال آن تمایل به ترشی پیدا می کنند)، گوارشی قوی دارند ، استعداد چاقی دارند ، مستعد بیماری های قلبی ، عروقی و فشار خون و سکته ها هستند ، در نتیجه در این افراد بیشتر از همه حجامت توصیه می شود ، اگر غلبه ی دم نداشته باشند معمولا ریزش مو ندارند ، اگر غلبه ی دم داشته باشند ریزش موی پس سر دارند.
افرادی مهربان ، خانواده دوست هستند ، عصبانیت های آنی و نسبتا زود گذر دارند ، توان مدیریتی بالا دارند ، عروق پشت دستشان همیشه برجسته و آشکار است.

 

افراد صفراوی مزاج :
این افراد نسبتا قد بلند ، لاغر ، چهره گندمگون ، موهای دارای تجعد درشت و حالت پذیر ، در جوانی تمایل به مصرف ترشی ها دارند ، اگر صفراوی خالص باشد تمایل به شیرینی ندارد ، استعداد چاقی ندارند ، عصبانیت زود گذر و آنی که در عرض چند دقیقه فروکش کرده دارندو سریع پشیمان می شوند ، باهوش ، تند و تیز و زرنگ هستند ، تند صحبت می کنند و زیاد از این شاخه به آن شاخه می پرند ، زود خسته می شوند و حوصله شان سر می رود ، در یک روز کار خود را نمی توانند تمام کنند ولی یک فرد دموی می تواند ، اگر صفرا خالص باشد گوارش قوی است و همه چیز میخورد ، به ریاضی خیلی علاقه ندارند ، اگر همت کنند می توانند به مدارج بالایی برسند در همه ی رشته ها ولی به اوج نمی رسد ، بینی درشت با سوراخ های بزرگ دارند چون کبدشان گرم است. (بینی عقابی). معمولا بیماری قلبی و فشارخون نمی گیرند ، ولی می توانند بیماری های سوداوی بگیرند. در جوانی اگر غلبه ی صفرا داشته باشند ریزش موی صفراوی (جلو و دو طرف سر) پیدا می کنند. عروق پشت دست گاهی پنهان و گاهی آشکار است . گاه پر انرژی هستند گاهی کم انرژی. معمولا اول و آخر ماه قمری کم انرژی هستند.

 

افراد بلغمی مزاج:
این افراد چهره ی گرد ، بینی کوچک ، دهان کوچک ، رنگ چهره سفید مهتابی ، چشم درشت دارند ، ریزش مو ندارند ، موها یشان صاف و لخت است ، پراکندگی مو در بدنشان کم است ، باهوش ، پر طاقت و تحمل ، علاقه به ریاضی دارند ، خیلی درشت اندام نی
ستند ، استعداد چاقی دارند ، گوارش آنها سرد است ، هر غذایی را تحمل نمیکنند وقتی سردیجات مثل شیر و لبنیات بخورند بی حال و کسل و کم توان می شوند ، تمایل زیاد به شیرینی دارند ، تحمل گرسنگی شان کم است ، آب هم بخورند چاق می شوند، عروق پشت دستشان پنهان است ،

مهربان و حساس هستند ، کارهایشان را آرام و با متانت انجام می دهند ، زود خسته می شوند ، در زمان عصبانیت خوددار و تودار هستند ، استعداد ابتلا به انواع بیماری ها را دارند ، تعریق زیاد دارند.

 

افراد سوداوی مزاج:
این افراد بدنی لاغر و کتابی دارند ، حساس، زود رنج ، خود خور و درون ریز هستند ، موهای مجعد خشک دارند ، ترشی و شیرینی هر دو را می خورند ، بدبین و محتاط کار هستند ، فکر و خیالشان زیاد است ، تصمیم گیری هایشان خیلی سخت است ، منطقی هستند ، زود پشیمان می شوند ، پر تنش و پر استرس و مضطرب اند ، سودا اگر درحد طبیعی باشد هوش زیادی می آورد و مخ ریاضی می شوند ، عاشق پیشه اند ، قدشان می تواند بلند باشد ، صورت گندمگون یا سفید دارند ، در یک رشته ی هنری معمولا خیلی استعداد دارند ، عروق پشت دستشان سیمی و نازک و کم آشکار است ، دستشان ظریف است ، دیر عصبانی می شوند ولی موقع عصبی شدن دیر فروکش میکند و تا چند روز ممکن است طول بکشد.
اندازه ی چشم ها متوسط ، فرم بینی متوسط ، چشم و ابرو مشکی ، مو درشت و زبر و خشن گاهی صاف گاهی مجعد و گاهی موها نازک و کم پشت. تعریق بدن این افراد کم و غلیظ و تیره و با بوی ترشیدگی است. معمولا جثه ریز ، مفاصل کوچک ، عروق باریک ، چشم ها ریز ، لب ها قیطونی و باریک ، رنگ لب ها و زبان معمولا تیره است ، گونه فرورفته ، سر کوچک ، گردن باریک ، حس بویایی و شنوایی قوی ، معمولا از سنشان بزرگتر به نظر می رسند ، موی سر دیر می ریزد ، دیر سفید می شود (به شرط آن که خشکی غلبه نکند)،

بهار و تابستان را دوست دارند ، از خوردن غذاهای گرم وتر لذت می برند، پراکندگی مو در شکم و سینه بسیار کم است ، خواب کم ، بریده بریده ، رویاها کابوس گونه است. این افراد درون گرا ، بد بین ، ناامید ، خودخور ، منفی باف ، خجالتی ، آرام و خونسرد ، تاخیر در خشمگین شدن ، شکاک و مردد ، ترسو ومحتاط ، انعطاف پذیر ، پایداری در خشم و آشتی ، خیال پردازی ، تودار، منظم و دقیق هستند.
از اینجا، بیشتر درباره افراد سوداوی مزاج بخوانید.