نکاتی در غذا خوردن است که رعایت آن ها از بایدهای حفظ سلامتی به شمار می رود.
اکنون به اختصار به توضیح هر یک می پردازیم:
• بهتر است که اکثر غذاهای مصرفی از جنس غذای مطلق باشد و نه غذای دوایی و دوای غذایی:
به عنوان مثال مصرف زیاد سیر خام که حاد است، در خلط خون تغییرات نامطلوبی ایجاد می نماید و خیار، رطوبت رقیقی تولید می کند که می تواند منجر به فاسد شدن سایر غذاها در معده شود.
مقدار زیاد غذا باعث فساد می گردد زیرا معده برای هضم کامل غذا نیاز به فضا دارد، لذا باید حدود یک سوم حجم معده خالی باشد، درغیر این صورت امکان ایجاد فشار به دهانه ورودی معده و رفلاکس، بسیار زیاد است.
مقدار کم غذا نیز موجب ضعف، لاغری و کاهش قوّت می شود.
- باید موقعی که هنوز کمی اشتها وجود دارد، دست از غذا خوردن کشید. زیرا پیام سیری، مدتی پس از ورود مواد غذایی کافی، از معده به مغز ارسال می شود. لذا اگر برای دست کشیدن از غذا منتظر دریافت حس کامل سیری باشیم، قطعاً بیش از مقدار گنجایش معده غذا خواهیم خورد!
- سکون و آرامش پس از غذا مهم است:
- خوردن باید در هنگام اشتهای راستین باشد:
علایم اشتهای واقعی عبارتند از: ایجادسبکی در معده و زیر آن، عدم باد گلو (آروغ) با بوی غذای قبلی یا بدبو، احساس سبکی در حرکات و افزایش حواس پنج گانه چون بویایی و شنوایی.
توجه: داشتن اشتهای کاذب و ریزه خواری می تواند نشانه ای از وجود اخلاط نامناسب در معده و یا ناشی از مشکلات روحی باشد که نیاز به بررسی و درمان دارد.
- در یک وعده نباید غذاهای مختلف خورد:
مواد غذایی مختلف از نظرکیفیات و ویژگی ها با هم متفاوتند؛ مثلاً غلیظ یا لطیف هستند و در نتیجه هضم آن ها با هم متفاوت خواهد بود. وقتی دو یا چند غذای مختلف با هم خورده شود، معده و دستگاه گوارش نمی توانند همه آن ها را به حد نهایی هضم کند و در نتیجه فساد هضم رخ می دهد، این موضوع درباره خوردن غذاهای خام و پخته با هم نیز صدق می کند. وقتی که مواد تشکیل دهنده یک خورشت یا آش با دستورات مشخص در کنار هم پخته می شوند در واقع هضم آن ها به هم نزدیک می شود اما وقتی مثلاً در یک وعده ماکارانی و خورشت قورمه سبزی با هم میل شود، اصلاً نباید انتظار گوارش کامل را داشت.
با توجه به این مهم در می یابیم که مصرف مخلفاتی مثل سالاد، ترشی، ماست، دوغ و مانند آن نیز با غذا کاری خطا است. از سوی دیگر این مواد محرک اشتها بوده و موجب خواهند شد فرد بیش از توان هضم معده غذا صرف کند و نتیجه تکرار این عمل فساد هضم، تولید اخلاط و مواد زائد در معده و بدن و چاقی خواهد بود.
توجه: در صورت تمایل به مصرف این غذاها می توان آن ها را در وعده های جداگانه میل کرد؛ به عنوان مثال اگر تمایل زیادی به مصرف سالاد کاهو دارید (بادرنظرگرفتن مزاج خود) آن رابه عنوان وعده عصرانه میل کنید.
دمای غذا باید مورد توجه باشد:
بهتراست در تابستان غذا به صورت سرد و در زمستان به شکل گرم میل شود زیرا خوردن مواد گرم در تابستان موجب ضعف هضم و مصرف مواد سرد در زمستان باعث خاموش شدن حرارت غریزی می گردد. در دو فصل دیگر نیز باید غذا معتدل باشد.
توجه: مصرف غذای داغ یا بسیار سرد به هیچ وجه توصیه نمی شود. زیرا غذاهای داغ باعث آسیب به غشای دهان و مری شده، همچنین باعث سستی معده و خرابی هضم می شود و غذاهای بسیار سرد نیز باعث سرد و ضعیف شدن معده،قلب و مغز شده و باعث تولید مواد خام و هضم نشده می گردند.
- بر یک نوع غذا مداومت نشود:
البته بهتر است غذا در طول یک روز مشابه باشد یعنی وعده ناهار و شام یک غذا باشد به این ترتیب دستگاه گوارش آمادگی بیشتری برای هضم و جذب مواد دارد، اما مصرف دائمی هیچ غذایی مناسب نیست.
- رعایت ترتیب غذاها مهم است:
همان طور که گفته شد باید حتی الامکان از مصرف چند نوع غذا با هم پرهیز کرد اما اگر در شرایطی میل زیاد به این کار وجود داشته باشد، باید به این نکته توجه کرد؛
در زمان گرسنگیِ بسیار بهتر است در ابتدا غذایی مثل برنج و خورشت مصرف شود و پس از مدتی اگر همچنان میلی باقی بود به سراغ غذاهای لطیف (مثل سالاد، سوپ و غیره) رفت. اما اگر گرسنگی شدید نیست می توان از غذاهای لطیف شروع کرد. هر چند باز هم تاکید می شود بهترین کار برای حفظ قدرت هاضمه و سلامتی پرهیز از مصرف دو یا چند غذا با هم است.
- در طول زمان باید به تغییرات مزاجی و سنی برای انتخاب نوع و حجم غذای مناسب توجه کرد.
ممکن است فردی که تا دیروز به راحتی غذایی را هضم می کرده دیگر توان هضم آن را نداشته باشد و با مصرف آن غذا دچار مشکل شود ، بنابراین نباید بر مصرف آن اصرار نماید، این موضوع با تغییرات سنی نمود بیشتری می یابد.
- کمی فعالیت پیش ازغذامفیداست؛
بسیاری از افراد به ویژه اگر دچار علایم رطوبت و بلغم در دستگاه گوارشی باشند، از انجام حرکات ورزشی سبک قبل از وعده های غذایی سود می برند. یکی از بهترین این حرکات راه رفتن با گام های بسیار کشیده به مدت پنج دقیقه قبل از هر غذا است؛ این کار با گرم کردن کل بدن از جمله ناحیه روده ها و لگن اشتهای کاذب را کاهش داده، به خروج مواد دفعی غذاهای قبلی کمک کرده و بدن را برای هضم غذای تازه آماده می کند.
