اسطوخودوس Lavander در بیشتر نقاط دنیا خود به خود می‌روید. مخصوصاً در جنوب فرانسه مناطق مدیترانه و در تورنتو به مقدار زیاد وجود دارد و بسته به شرایط محیط و خاک به انواع مختلف ظاهر می‌شود. اسطوخودوس گیاهی است چندین ساله به ارتفاع حدود نیم متر با برگهای متقابل، باریک، دراز سبز رنگ و پوشیده از کرکهای سفید پنبه‌ای. گلهای آن به رنگ بنفش و به صورت سنبله می‌باشد. قسمت مورد استفاده این گیاه، گل ها و سرشاخه‌ های گلدار آن است. اسطوخودوس بوی بسیار مطبوعی دارد. طعم آن تلخ است و به علت بوی مطبوع آن در عطرسازی مصرف می‌شود. اسانس اسطوخودوس که از تقطیر گل و سرشاخه‌های گلدار این گیاه به دست می‌آید مایعی است زرد رنگ یا زرد مایل به سبز که دارای بوی خوشی است.

ترکیبات شیمیایی

 اسانس اسطوخودوس دارای حدود ۴۰% استات لینالیل است. همچنین در آن ترکیباتی نظیر اسید بوتیریک، اسید پروپیونیک و اسید والریک، لینالول آزاد و ژرامبول وجود دارد.

خواص داروئی

  •  اسطوخودوس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.
  •  برای رفع خستگی و آرامش چند قطره روغن اسطوخودوس را در وان آب گرم ریخته و برای مدت یک ربع ساعت در آن دراز بکشید.
  •  گرفتگی‌ها را باز می‌کند.
  •  مقوی معده است.
  •  ادرار آور می‌باشد.
  •  معرق است و تب را پائین می‌آورد.
  •  صفرا بر بوده و کبد را بکار می‌اندازد و بیماری‌های کبدی را برطرف می‌کند.
  •  ضد تشنج است.
  •  برای تقویت عمومی بدن خوب است.
  •  کرم‌های معده و روده را از بین می‌برد.
  •  بیماری‌های سینه و سرفه را برطرف می‌کند.
  •  در معالجه زکام موثر است.
  •  از آن می‌توان بعنوان مسهل و تمیز کننده استفاده کرد.
  •  برای رفع بیماریهای مجاری و ادرار مفید است.
  •  برای برطرف کردن رعشه و سرگیجه حدود ۵ گرم از پودر آنرا با عسل مخلوط کرده و هر شب بخورید.
  •  برای رفع فراموشی و تقویت حافظه از دم کرده اسطوخودوس استفاده کنید.
  •  برای رفع بیخوابی یک قطره از روغن اسطوخودوس را روی یک تکه پنبه بچکانید و آنرا داخل بالش خود قرار دهید خواب را مطبوع می کند.
  •  برای برطرف کردن غم و اندوه هر روز دم کرده اسطوخودوس بنوشید.
  •  اگر دست و پای شما خواب می‌رود از این گیاه استفاده کنید.
  •  برای پیشگیری از آب آوردن بدن دم کرده اسطوخودوس بنوشید
  •  زردی را برطرف می‌کند.
  •  برای رفع حالت تهوع و سرگیجه مفید است.
  •  سردردهای یکطرفه را درمان می‌کند.
  •  برای معالجه ضعف اعصاب مفید است.
  •  طپش قلب را از بین می‌برد.
  •  آسم را برطرف می‌کند.
  •  برای رفع ترشحات زنانه می‌توانید از این گیاه استفاده کنید.
  •  برای برطرف کرده سوء هاضمه یک قطره اسانس اسطوخودوس را در یک لیوان آب نیم گرم ریخته و یا یک فنجان از دم کرده آن را بنوشید.
  •  اسطوخودوس درمان کننده رماتیسم ، آرتروز و نقرس است. برای این منظور کمپرس آنرا بر روی عضو مورد نظر بگذارید و یا 2 قطره روغن آنرا با یک قاشق روغن بادام یا روغن زیتون مخلوط کرده و عضو دردناک را با آن ماساژ دهید.
  •  زخم‌های کهنه را با مالیدن اسانس اسطوخودوس که در الکل حل کرده‌اید برطرف کنید.
  •  برای درمان بیماریهای ریوی 2 تا 3 قطره روغن اسطوخودوس را با یک قاشق غذا خوری روغن بادام و یا روغن زیتون مخلوط کرده و
  •  سینه و پشت بیمار را ماساژ دهید.
  •  مالیدن پماد اسطوخودوس زخم‌ها را ضد عفونی کرده و التیام می‌بخشد.
  •  برای برطرف کردن بوهای نامتناسب در منزل چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب ریخته و بگذارید به آرامی بجوشد. عطر خوشی را در هوا پخش می‌کند.

روش های مصرف

 دم کرده اسطوخودوس : حدود ۵ گرم سرشاخه گلدار و یا گل  این گیاه را در یک لیتر آبجوش ریخته و بمدت ۱۰ دقیقه دم کنید. مقدار مصرف این دم کرده ۴-۳ فنجان در روز است.

 کمپرس اسطوخودوس : ۳۰ گرم گل و یا سرشاخه گلدار این گیاه را با یک لیتر آبجوش مخلوط کرده و بمدت ۱۰ دقیقه دم کنید.

 اسانس و روغن اسطوخودوس : می‌توانید از فروشگاههای گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه‌ها تهیه کنید. برای مصرف یک قطره از آنرا با یک قاشق روغن بادام و یا روغن زیتون مخلوط کرده و برای ماساژ استفاده کنید و یا یک قطره آنرا روی یک حبه قند و یا یک قاشق عسل مخلوط کرده بخورید.

زیان ها و پیشگیری

اسطوخودوس گیاهی است بی ضرر که همه می‌توانند از آن استفاده کنند. این گیاه برای اشخاص صفراوی مزاج خوب نیست و باعث آشفتگی می‌شود. در نتیجه بایستی آن را با سکنجبین یا کتیرا بخورند.

انجیر

رازیانه

تخم کتان

اسطوخودوس

ختمی

سیاهدانه

اسفناج

گلآب

گل نرگس